Pengenalan
Pencemaran mengikut definisi bermaksud:
" merosakkan atau tidak bersih atau kotor”. Definisi ini juga perlu dirujuk kepada
kes-kes yang berlaku. Berlakunya pencemaran apabila sesuatu yang mulia, baik,
murni, bersih, dan sistematik dicerobohi oleh unsur-unsur yang bertentangan
dengan sistem, moral, tatacara, tabii
dan nilai alam. Sikap manusia
yang tidak beretika (melanggar prinsip) akhirnya menyebabkan berlakunya perubahan
dan kerosakan dalam fenomena alam.
Menurut Zaini Ujang (2000), alam sekitar
ialah gabungan keadaan luaran atau eksternal yang mempengaruhi kehidupan setiap
organisma. Keadaan luaran tersebut merangkumi unsur-unsur dan hubungan bukan
hidupan atau abiotik. Alam sekitar juga mencakupi keadaan internal atau dalaman
khususnya kimia dan biologi yang menjadi teras kepada kehidupan setiap tumbuhan
atau haiwan serta manusia.
Menurut Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka
(2003), pencemaran adalah suatu perbuatan yang mencemarkan atau mengotorkan.
Pengotoran alam atau perbuatan mencemarkan kebersihan alam sekeliling dengan
sampah sarap.
Kertas kerja ini membincangkan perihal
tiga jenis pencemaran yang disebabkan oleh kilang di Semenanjung Malaysia.
Kertas kerja ini memfokuskan kilang industri sederhana dan kecil sederhana dan
sektor penternakan yang mengeluarkan produk-produk pembinaan, kitar semula dan
bahan segar ititu daging dan sayuran. Rasional sasaran punca pencemaran ini
dipilih adalah kerana ia melanggar peraturan amalan perkilangan baik yang sepatutnya dipatuhi. Ekoran dari kesalahan
ini, satu kilang menyebabkan kerosakan kualiti hidup masyarakat.
Pencemaran
yang dipilih adalah pencemaran sungai, udara dan bunyi. Kawasan yang dipilih
adalah sekitar dengan kilang tersebut. Maklumat akan diberikan adalah tentang
jenis perusahaan, jenis pencemaran yang ditimbulkan dan kesan kepada penduduk
setempat.
Pencemaran Sungai
Pencemaran air berlaku apabila perubahan berlaku dari segi
kandungan, keadaan dan warna sehingga tidak sesuai dan memberi kesan apabila
digunakan. Pencemaran berlaku sama ada dari segi biologi, kimia dan fizik
(Jasiman Ahmad 1996). Pencemaran air bukan hannya berlaku di sungai tetapi juga
di laut dan ianya boleh berlaku secara sengaja atau tidak. Pencemaran ini lebih
kepada bahan pencemar dari kilang.
Pencemaran air menurut Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974
didefinisikan sebagai apa-apa perubahan langsung atau tidak langsung kepada
sifat sifat fizikal, haba, biologi atau radioaktif iaitu mana-mana bahagian
alam sekeliling yang melepaskan, mengeluarkan atau meletakkan buangan ini
sehingga menjejaskan kegunaannya dan menyebabkan suatu keadaan merbahaya atau
memudaratkan kesihatan, keselamatan dan kebajikan pihak awam atau kehidupan
lain seperti burung, hidupan liar, ikan dan hidupan akuatik serta
tumbuh-tumbuhan air.
Di Alor Gajah, kilang memproses makanan, pembuatan kabel, sarung
tangan getah serta industri pembuatan rim membuang sisa buangan industri
kedalam sungai Kelemak dan Sungai Pengkalan. Begitu juga dengan sebuah kilang
memproses batu merah di Sungai Johor, Kota Tinggi, Johor yang menjejaskan mata
pencarian kira-kira 80 nelayan di Kampung Makam, Panti, Kelantan, Tembioh dan
Pasak. Pencemaran itu berlaku sepanjang empat hingga lima kilometer sungai .
Berbanding hari cerah, hujan turut menyebabkan kesan pencemaran itu menjadi
semakin serius dan tinjauan mendapati akibat kekerapan hujan, air bertukar
warna menjadi kemerahan dan apabila air surut, lumpur di dasar sungai turut
bertukar kemerahan. Kajian mendapati air Sungai Johor bertukar kemerahan di
sekitar muara Sungai Bedil. Jika keadaan ini dibiarkan, bukan setakat makanan
laut, malah nasib nelayan di sini pasti menjadi buruk.
Logam
berbahaya yang dilepaskan dari kilang, contohnya zink, timah hitam dan raksa
membahayakan hidupan akuatik. Ia memusnahkan kawasan habitat hidupan akuatik
dan boleh memudaratkan kesihatan manusia yang menggunakan air atau memakan
hidupan air yang telah dicemari.
Apabila
dilihat dari bidang ternakan pula, kewujudan ladang babi tidak berlesen telah
menjadi satu ancaman ekologi. Ia mengundang pelbagai masalah pencemaran
disebabkan sistem bahan buangan dari ladang ternakan yang tidak diatur dengan
sebaik-baiknya. Air buangan yang keluar dari ladang tidak seharusnya mempunyai
kiraan lebih daripada 50 Biological Oxygen Demand (BOD) yang boleh menyebabkan
pencemaran serta memberi kesan kepada ekosistem hidupan laut.
Ketika
ini terdapat 479 ladang ternakan babi yang mempunyai lesen daripada 778 ladang
ternakan itu di seluruh negara. Sebanyak
20 peratus daripada 778 ladang ternakan babi di seluruh negara didapati masih
mengamalkan pembuangan sisa ladang terus ke parit, sungai atau laut sekali gus
menjejaskan ekosistem hidupan laut.
Ladang
Tumbuk, Tanjung Sepat Selangor menjadi busuk, jijik dan memualkan akibat
tindakan tidak bertanggungjawab pengusaha ladang babi yang melepaskan sisa
kumbahan secara tidak teratur. Sikap ini menyebabkan air parit dan longkang
yang menyalurkan sisa kumbahan dari ladang berwarna hitam pekat dan likat.
Tindakan ini menyebabkan air laut yang terletak berhadapan ladang terbabit
tercemar teruk dan berbau busuk. Tidakan itu jelas menunjukkan pencemaran alam
sekitar yang jika tidak dibendung akan memberikan kesan pada masa depan, selain
boleh memudaratkan kesihatan penduduk sekitar.
Ladang
penternakan haiwan yang tidak diselenggara dengan baik telah menggunakan jalan
pintas menyalurkan najis haiwan ternakan ke dalam anak sungai, yang kemudiannya
telah membuatkan rumpai laut menutupi air, dan mengurangkan kandungan oksigen
didalam air sungai. Kewujudan ladang babi tidak berlesen mengundang pelbagai
masalah seperti pencemaran disebabkan sistem dan bahan buangan yang tidak
teratur.
Selain
itu pembaik tanih digunakan untuk tanah yang dialirkan untuk mengubah sifat
fizik atau sifat kimia tanih. Untuk tujuan ini kapur, gipsum dan sulfur
digunakan dengan meluasnya. Sejumlah besar pembaik tanih ini akan melarut lesap
akhirnya ke air tanah dan apabila berlakunya hujan, bahan-bahan ini akan
dihanyutkan oleh air ke dalam sungai. Justeru itu, sumber pencemar ini akan
mengurangkan air bersih di kawasan sungai.
Racun
yang berada di kawasan Sungai Melaka telah menyebabkan banyak hidupan akuatik
mati akibat terdedah dengan racun perosak ini.Racun perosak juga merupakan
bahan pencemar yang menjadi bahan penting di kawasan pertanian sebagai punca resapan
untuk pencemaran air. Kehadiran bahan ini di dalam sungai walaupun dalam
kepekatan yang kecil, boleh mendatangkan akibat yang serius dalam hubungannya
kepada kebolehan air untuk diminum. Kebanyakan racun perosak secara relatifnya
tak larut di dalam air, sementaranya yang lainnya mudah diserap oleh zarah
tanih atau terdedah kepada penyahgredan mikrob.
Sumber
pencemaran yang seterusnya adalah daripada sumber pencemar dari bahan pertanian
seperti baja yang digunakan untuk aktiviti pertanian. Aktiviti ini biasanya
mengggunakan baja untuk menyuburkan tanaman dan mendapatkan hasil tanaman yang
banyak. Baja utama yang selalu digunakan dalam pertanian adalah sebatian
nitrogen, fosforus dan kalium. Nitrogen di dalam larutan baja hanya
sebahagiannya sahaja digunakan oleh tumbuh-tumbuhan atau diserap oleh tanih dan
baja nitrogen ini merupakan bahan pencemar utama kepada kawasan sungai
Sumber
pencemar yang lain disumbangkan dari penjana kuasa elektrik haba yang banyak
menggunakan air untuk proses penyejukan. Air yang panas akan dibuang ke dalam
sungai menyebabkan air di sekitar kawasan pembuangan air panas tadi turut
menjadi panas. Air yang panas ini akan menganggu ekologi hidupan akuatik dalam
sungai. Kesan pemanasan air secara ini disifatkan sebagai pencemaran terma.
Salah satu kesan langsung daripada pencemaran terma ialah kematian ikan kerana
kekurangan oksigen akibat daripada perubahan suhu air di kawasan itu secara
mendadak. Terdapat juga hidupan yang terpaksa beradaptasi terhadap perubahan
suhu ini dan akan terus tinggal di kawasan ini manakala haiwan yang tidak dapat
menyesuaikan keadaan ini akan berpindah ke kawasan lain. Manakala haiwan yang
tidak dapat bergerak dengan pantas dan tidak dapat menyesuaikan keadaan ini
akan mati.
Pencemaran Udara
Udara adalah faktor yang penting dalam
kehidupan, namun dengan meningkatnya pembangunan Bandar-bandar dan pusat
industri, kualiti udara telah mengalami perubahan. Udara yang dulunya segar,
kini telah kering dan kotor. Perubahan ini berlaku adalah disebabkan kemasukan
bahan pencemar ke dalam udara.
|
Pencemaran Udara
Pencemaran udara didefinsikan sebagai terdapatnya gas, cecair
atau zarah yang terkandung di udara sehingga berlakunya perubahan dan
menjejaskan kehidupan atau bahan-bahan lain. Bahan-bahan tersebut terampai di
udara dan memberi kesan negatif kepada manusia, tumbuh-tumbuhan dan haiwan. Ini
mengakibatkan bahan-bahan ini akan masuk ke tubuh manusia melalui pernafasan
dan berupaya menyekat pengaliran oksigen ke dalam salur-salur darah. Ini
boleh menimbulkan pelbagai penyakit seperti penyakit kekejangangan, barah,
asma, kekejangan dan anemia. Habuk, asap, kabus, wap atau bahan-bahan lain yang
boleh menghalang penglihatan mata merupakan pelbagai bentuk pencemaran udara.
Menurut Laporan yang dikeluarkan oleh Utusan
Malaysia pada 9 September 2011, Nilai catat kualiti udara tidak sihat setakat
tengah hari ini, apabila bacaan Indeks Pencemaran Udara (IPU) di situ mencatat
101. Laporan Jabatan Alam Sekitar (JAS) pada laman webnya menyatakan bagi
tempoh sama, 35 kawasan di seluruh negara mencatat IPU sederhana dan 15 kawasan
berkualiti udara baik.
Pencemaran udara merupakan satu keadaan
yang melibatkan kehadiran sebarang gas atau zarah yang mengandungi toksik atau
radioaktif dalam atmosfera, khususnya yang terhasil menerusi kegiatan manusia.
Biasanya pencemaran udara dikaitkan dengan pelepasan asap atau bahan-bahan
cemar lain daripada ekzos kenderaan, stesen penjana kuasa, kilang, loji serta
pembakaran bahan api fosil secara domestik di kawasan bandar dan industri.
Akhbar arus perdana bertarikh 21 Jun 2010 di Batu Pahat sebuah
kilang kayu yang beroperasi 24 jam sejak tujuh tahun lalu di Taman
Perindustrian Sri Sulong mencemarkan udara dan bunyi di Kampong Lintang Satu,
Separap dan lebih 143 penduduk menerima akibatnya. Kedudukan kilang kayu berkenaan juga tidak
sampai 150 meter daripada sebuah rumah penduduk kampung yang terletak di
persimpangan masuk kampung berkenaan dan hanya separuh kawasan kilang berkenaan
yang dilitupi jaring habuk seperti diarahkan Jabatan Alam Sekitar (JAS).
Pemeriksaan yang dilakukan JAS turut mendapati pencemaran udara dan bunyi yang
dihasilkan kilang berkenaan melebihi tahap dibenarkan dan difahamkan agensi
berkenaan juga sudah mengambil tindakan termasuk mengkompaun kilang terbabit.
Perkembangan
ekonomi Malaysia bergantung kepada industri pembuatan, terutamanya elektronik,
kimia dan juga getah. Namun kadar pengeluaran yang kian meningkat telah
menyebabkan penambahan pada pelepasan pencemaran gas organik dan bukan organik,
bahan kimia dan juga habuk. Pelbagai jenis industri menghasilkan bahan cemar
yang berbeza.
Industri kimia melepaskan pencemar yang mengandungi pelbagai
kompaun yang berasaskan nitrogen dan sulfur, manakala kilang penapis
minyak mengeluarkan asap yang mengandungi sulfur dioksida dan hidrokarbon.
Industri logam pula bertanggungjawab mencemarkan udara dengan sulfur dioksida
dan habuk toksik. Sesetengah bahan pencemar, terutamanya karbon dioksida adalah
merupakan gas rumah hijau yang amat memudaratkan boleh mengakibatkan perubahan
iklim seluruh dunia. Selain pelepasan bahan toksik ke udara, pembangunan premis
atau zon industri tanpa perancangan teliti dan kawalan akan mengakibatkan
pencemaran bunyi dan getaran. Aktiviti di tapak pembinaan dan bunyi kipas ekzos di kilang-kilang adalah antara contohnya.
Akhbar Utusan Malaysia 1 Ogos 2011 mendedahkan penduduk-penduduk
Seksyen 51/A Petaling Jaya Kuala Lumpur membantah operasi sebuah loji konkrit
yang dibina berdekatan dengan kawasan perumahan mereka. Penduduk di kawasan
perumahan tersebut menghadapi gangguan pencemaran terutamanya oleh debu
daripada bahan kimia yang dihasilkan dari kawasan kilang tersebut. Kehadiran
loji konkrit itu, yang telah beroperasi selama empat tahun di kawasan
berdekatan perumahan berkenaan, didakwa menyebabkan penduduk terdedah kepada
penyakit disebabkan habuk atau debu yang terhasil.
Di Muar, sebuah kilang kitar semula di Kampung Tengah melakukan
pencemaran udara selain menjadi tempat pembiakan nyamuk. Ia mengganggu penduduk
di Taman Budiman yang terletak bersebelahan kilang tersebut. Kilang itu hanya dipisahkan oleh pagar zink
dengan Taman Budiman dan lokasi yang terlalu dekat itu berlaku pencemaran udara
akibat habuk dan asap.
Pencemaran Bunyi
Pencemaran bunyi adalah salah satu
daripada pencemaran alam. Jika pencemaran alam sekitar yang lain memberi impak
kepada ekologi, ekosistem dan penghuni alam, pencemaran bunyi memberi kesan
langsung kepada manusia. Bunyi bising bukanlah sesuatu perkara asing kepada
kita. Kebisingan yang berlaku berbeza antara satu sumber dengan sumber yang
lain. Gangguan yang berlaku juga bergantung kepada persepsi individu
masing-masing sama ada boleh bertoleransi atau tidak.
Pada masa kini, aktiviti manusia
seharian dan perkembangan teknologi telah menyebabkan paras bunyi menjadi
semakin tinggi berbanding zaman dahulu. Sebagai contoh, bilangan kenderaan di
jalan raya telah semakin meningkat, bilangan penduduk yang bertambah
menyebabkan aktiviti-aktiviti sosial boleh menghasilkan bunyi bising serta
penciptaan kapal terbang dan jet merupakan antara beberapa contoh pertambahan
bunyi di persekitaran. Oleh yang demikian, menurut Hamidi Abdul Aziz (2008),
pencemaran bunyi pada masa ini telah mula diberi perhatian serius lebih-lebih
lagi apabila bunyi dikaitkan dengan kesihatan manusia. Keadaan kesihatan yang
dimaksudkan antaranya adalah kerosakan pendengaran pekerja di persekitaran yang
bising juga telah memungkinkan standard bunyi diperkenalkan.
Menurut OECD (1975), perhatian kurang
diberikan kepada bunyi bising berbanding pencemaran lain kerana beberapa faktor
antaranya adalah bunyi bising merupakan suatu masalah setempat. Dimana ia
berlaku di kawasan yang berhampiran dengan sumber bising sahaja. Ia tidak
dipindahkan dalam jarak yang jauh sama ada melalui udara mahu pun melalui air.
Selain itu, faktor kesukaran untuk mengenalpasti kesan-kesan kerosakan segera
akibat terdedah kepada bunyi bising dalam keadaan normal. Keadaan ini
menyebabkan masyarakat kurang sedar akan bahaya pencemaran bising dan
seterusnya kurang memberikan perhatian terhadapnya.
Terdapat banyak istilah bising menurut
Hamidi (2008), istilah paling mudah bagi bunyi bising adalah bunyi yang tidak
dikehendaki dan boleh diertikan juga sebagai sebarang bunyi yang boleh memberi
gangguan psikologi dan kesan sosial kepada seseorang atau kumpulan. Contohnya
seperti gangguan percakapan, kerja, berehat, rekreasi, tidur dan sebagainya.
Bunyi ini boleh tersebar melalui medium udara, air dan bahan pepejal yang lain
seperti kayu, besi dan sebagainya.
Menurut Bugliarello (1976) dan Freeman
(1984), tidak terdapat seorang pun pada hari ini yang boleh terlepas dari
pencemaran bunyi bising. Ini adalah kerana bunyi bising telah mengganggu
kualiti kehidupan. Ia juga terjadi tanpa mengira batasan politik atau sosial.
Walau bagaimanapun, dalam perbincangan mengenai pencemaran didapati pencemaran
bunyi bising merupakan pencemaran yang seringkali dilupakan atau diabaikan
berbanding dengan pencemaran lain seperti air dan udara. Keadaan ini terjadi
mungkin disebabkan pencemaran bunyi bising merupakan suatu pencemaran yang
tidak meninggalkan sisa kepada alam sekitar.
Kegiatan
penternakan sarang burung walit cukup popular di Malaysia. Ia bukan sahaja
diternak di dalam bandar tetapi juga di luar bandar. Harga sarang burung itu
yang dikatakan mahal dan memberi pulangan kepada peniaga telah membuatkan ramai
usahawan baru mencuba industri ini di kawasan tertentu. Namun, apa yang
dikesalkan tiada kawalan kepada pengusaha terbabit mendirikan rumah kosong
berdekatan dengan kawasan perumahan sehingga menimbulkan kegelisahan di
kalangan penduduk setempat. Penternakan burung walit pasti menggunakan system
audio yang akan menggalakkan burung-burung walit berminat untuk membina sarang
di dalam rumah pangsa burung. Fokus utama kaijan ini ialah untuk mendedahkan
pencemaran bunyi yang berterusan yang datang dari sumber semulajadi. Kicauan
burung yang sepatutnya mendamaikan menjadi mimpi ngeri penduduk yang telah
mendengar suara burung walit ternakan setiap saat.
Bangunan
rumah pangsa burung walit milik pengusaha burung walit di Kampung Baru Gambang,
Kuantan menjadi punca pencemaran bunyi sehingga mengganggu ketenteraman
penduduk di sana. Setiap hari bunyi seperti burung tersebut melalui pembesar
suara mengganggu penduduk terutama anak-anak kecil.
Premis
perniagaan yang diubah menjadi rumah burung walit di kawasan perumahan Jalan
Bayam dekat Jalan Wong Ah Jang Kuantan bukan sahaja membebaskan bau busuk,
malah menjadi sebab pencemaran bunyi yang mengganggu penduduk di sini sejak
tiga tahun lalu. Pengusaha membuang najis burung tersebut kedalam longkang
sahaja . Setelah tiada penguatkuasaan
tegas dilakukan, bilangan premis terbabit bertambah dari satu menjadi tujuh.
Rumah burung walit kini ada 7 dari 14 premis rumah kedai yang wujud di kawasan
itu.
Begitu
juga pengusaha burung walit yang tidak prihatin tentang nasib penduduk setempat
apabila mendirikan premis sarang burung walit di deretan kedai yang terletak 20
meter dari kawasan perumahan PD Utama, Teluk Kemang Negeri Sembilan. Berlaku
seperti kes terdahulu, lima tahun lalu terdapat dua hingga tiga sahaja tetapi
sudah bertambah sehingga sepuluh premis burung walit. Premis yang mengeluarkan bunyi burung yang
terlalu kuat dan tidak mengira waktu mengganggu kehidupan penduduk.
Sekiranya
bunyi burung walit tidak cukup kukuh untuk dijadikan satu punca pencemaran
bunyi, kejadian yang dilaporkan pada bulan Oktober tahun 2010 di di Puncak Alam
Fasa 2 Kuala Selangor boleh dijadikan sempadan. Berada di Fasa 2 bagaikan
berada di medan perang kerana sebuah syarikat pemaju memulakan kerja-kerja
meletupkan bukit kira-kira 500 meter dari kawasan perumahan. Gangguan bunyi
letupan seperti berada di negara Palestin yang walaupun tidak menjejaskan
nyawa, ia mengganggu kehidupan penduduk kerana bunyi letupan batu sangat kuat
dan menyeksakan. Selain rasa terganggu, penduduk turut bimbangkan keselamatan
mereka terancam serta kemungkinan terdedah kepada berlaku keretakan rumah dan
batu berterbangan dan habuk yang merosakkan harta benda dan kesihatan penduduk.
Kaedah Penyelesaian Menurut Islam dan Agama-agama Lain
Pencemaran dan kerosakan ke atas sesuatu
sistem ini perlu dihentikan segera menurut amaran yang terkandung dalam Al
Quran yang mulia :
Dan janganlah kamu membuat kerosakan di muka bumi setelah
Allah memperbaikinya, dan berdoalah kepadaNya dengan rasa takut (tidak akan
diterima) dan harapan (akan dimakbulkan). Sesungguhnya rahmat Allah amat dekat
kepada orang-orang yang berbuat baik.”
(AI A'raaf: 56)
"Telah nyatalah berbagai-bagai kerosakan dan bala
bencana di darat dan di laut dengan sebab apa yang telah dilakukan oleh tangan
manusia, kerana Allah hendak merasakan kepada mereka sebahagian dari balasan
perbuatan buruk itu supaya mereka kembali (insaf dan bertaubat)"
(Surah Al-Rum :
41))
Pada
zaman tamadun kerajaan Islam seperti Umayyah, Abbasiah, Mughal, Sepanyol
sehinggalah kepada Uthmaniah umat Islam telah mendahului dalam soal penjagaan
alam sekitar.
Ajaran
tauhid atau kefahaman kesatuan menggabungkan manusia, alam dan Allah. Agama
Islam menjadikan akhlak sebagai teras hubungan antara manusia, alam dan tuhan.
Menurut sebuah hadis Rasulullah, misi kerasulannya adalah menyempurnakan akhlak
yang mulia. Konsep manusia sebagai khalifah menunjukkan bahawa alam sekitar ini
merupakan hak Allah dan ciptaan-Nya maka manusialah perlu melaksanakan misi dan
amanah itu. Di samping itu, alam ini merupakan tanda yang tersirat atau simbol
tentang kebesaran dan kekuasaan Allah. ada ulama yang mengatakan bahawa jasad
manusia dijadikan daripada unsur yang telah bercampur melalui bahan makanan yang
didapati daripada tumbuh-tumbuhan.
Keadaan
di Alor Gajah, Selangor dan sungai Melaka adalah musibah alam. Ia menimbulkan
pelbagai petanda dan petunjuk. Adakah kita benar-benar menuju ke kemusnahan
kawasan yang Allah rahsiakan masa kejadiannya? Apa yang jelas, alam sekitar
mampu berakhir hanya dengan dengan kerosakan yang diciptakan oleh manusia
selaku penghuninya sendiri.
Jelas,
dengan penduduk Malaysia yang majoritinya beragama Islam, lebih mudah kita
menyedari bahawa alam sekitar ini ciptaan Allah dan erti zalim itu ialah tidak
meletakkan sesuatu pada tempatnya. Sampah dan sisa kilang yang sepatutnya
diletakkan di dalam bekas sampah yang sesuai, telah dijumpai di dalam sungai,
maka kita membuat kezaliman kepada alam. Jika jelaga yang sepatutnya diletakkan
di dalam mesin menapis jelaga, tetapi dikesan bergentayangan di udara, kita
laklukan kezaliman. Umat Islam digalakkan mencari kehidupan dengan lebih baik
melalui amalan berniaga, tetapi tanggungjawab kepada alam sekitar mesti dijaga.
Pengurusan
alam sekitar di Barat bermula pada akhir kurun ke 19 kesan daripada Revolusi
Industri.Sewaktu zaman Dark Ages, penduduk di kota London membuang sisa
kumbahan mereka di jalan sahaja, tanpa ada kesedaran akan bahaya penyakit
berjangkit yang membahayakan hidup manusia. Perkembangan itu bermula dengan
tercetusnya kebimbangan ke atas kesan yang timbul daripada proses pembangunan
ke atas alam sekitar. Oleh itu, mereka berusaha melalui pelbagai kaedah bagi
mengawal kualiti alam sekitar daripada terjejas.
Barat
lebih terkehadapan dalam soal menjaga alam sekitar Masdar City, Abu Dhabi
mempunyai tahap dan mutu kebersihan Bandar moden yang cemerlang sehingga berjaya
digelar Green City. Ia adalah usaha dari pihak syarikat-syarikat Barat yang
menjadikan soal keindahan dan kebersihan sebagai keutamaan. Syarikat Barat
diberi tangungjawab untuk menghijaukan Bandar Timur Tengah.
Masyarakat
bukan Islam adalah manusia pertama menganjurkan kempen Earth Hour, dimana
seluruh dunia diminta menutup lampu selama enam puluh minit bermula dari jam
8.30 hingga 9.30 malam. Tempoh bergelap itu mampu mengurangkan kepanasan bumi.
Ini menunjukkan masyarakat bukan Islam percaya bumi mempunyai hak untuk dijaga
dan diselamatkan.
Agama
Shinto di Jepun menyarankan supaya mencintai alam sekitar, justeru dapat
dilihat warganegara Jepun menyayangi alam sekeliling dengan membina bangunan
dan teknologi yang mesra alam. Amalan mengasingkan bahan buangan pepejal sudah
dibuat dan mereka rela hati melaksanakannya. Agama Buddha menganggap merosakkan
alam sekitar sebagai satu dosa kepada alam.
Langkah-langkah
Menyelesaikan Pencemaran
Tanggungjawab untuk menjamin sebuah negara yang bersih
dipikul oleh sekolah. Untuk membentuk rakyat yang bertanggungjawab kepada alam
sekitar, mereka perlulah disedarkan melalui pendidikan di sekolah pra, rendah
dan menengah. Sebab-sebab pendidikan alam sekitar ini perlu ialah kerana ia
dapat membentuk sikap positif diri terhadap alam sekitar. Dengan adanya
kesedaran pada seseorang individu, dia akan sedar tentang betapa pentingnya kualiti
alam sekitar yang tinggi dikekalkan. Ini kerana mereka sudah tahu apa masalah
yang mungkin akan timbul akibat sesuatu perbuatan yang tidak bertanggungjawab
yang mencemarkan alam sekitar.
Kini,
Jabatan Perkhidmatan Haiwan telah mengambil langkah-langkah yang perlu bagi
memperkenalkan undang-undang persekutuan yang seragam dalam usaha untuk
menyelaraskan pelbagai enakmen di peringkat negeri bagi mengawal perusahaan
ternakan. Menjelang 1984, empat buah negeri iaitu Johor, Melaka, Negeri
Sembilan dan Terengganu telah memperkenalkan enakmen mereka.
Negeri-negeri
yang mempunyai ladang haiwan yang banyak disarankan mencontohi kaedah
pengurusan ladang ternakan di Johor yang mempunyai sistem pengurusan lebih
teratur dan kawalan pencemaran terbaik tanpa perlu menubuhkan kawasan ternakan
babi setempat.
Kebanyakan
bahan buangan ternakan tidak dipulihkan malahan terus dibuang ke dalam
saluran-saluran perairan. Walau bagaimanapun, berdasarkan kesedaran bahawa
teknologi yang sesuai dalam pengendalian, pengawalan dan pembuangan atau
penggunaan semula bahan-bahan buangan tersebut adalah berkurangan, Jabatan
Perkhidmatan Haiwan dengan kerjasama agensi-agensi kerajaan lain dan juga
agensi-agensi badan antarabangsa serta melalui kerjasama dua hala antarabangsa
menjalankan beberapa projek bagi mengatasi masalah-masalah tersebut.
Pihak
berkuasa tempatan, terutamanya yang mempunyai kawasan perindustrian telah mula
menumpukan perhatian terhadap keperluan keselamatan dalam mengendali,
mengangkut dan membuang bahan buangan yang berpunca dari industri kejuruteraan
dan pembuatan.
Kempen
Cintailah Sungai Kita telah dilancarkan. Projek seperti Sungai Angkat dan
Pembangunan Semula Tebingan Sungai sedang dilaksanakan di Kuching, Kuantan,
Kuala Lumpur, Kuala Kangsar, Kota Tinggi, Marang dan KualaTerengganu. Usaha ini
dipelopori oleh pihak kerajaan, NGO dan ahli akademik.
Kempen
kesedaran tentang pemeliharaan dan penjagaan sungai kalangan masyarakat umum
juga kerap diadakan selain usaha berterusan daripada media massa bagi
menanamkan minat mencintai alam sekitar.
Suatu
perkembangan yang menggalakkan sejak awal dekad 1990-an ialah pembangunan
tebingan sungai yang dijadikan sebagai medan masyarakat dan tarikan pelancong.
Di beberapa buah bandar dan bandar raya di Malaysia, seperti Bandar Raya Kuching
dan bandar Kuantan, pembangunan tebingan sungai telah dilaksanakan samaada oleh
penguasa tempatan seperti Majlis Perbandaran atau oleh badan berkanun seperti
Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri. Ia bertujuan untuk ‘mengembalikan sungai
kepada masyarakat’ dan menjadikan tebingan sungai sebagai ‘halaman rakyat’.
Pada dekad 1990-an juga, Program Sungai Angkat diadakan oleh JPS dan badan lain
bagi menggalakkan penglibatan masyarakat dalam penjagaan sungai. Antara contoh
sungai angkat ialah Sungai Gombak, Sg.Lui (Hulu Langat), Sungai Batu (Kuala
Lumpur), Sungai Lendu (Alor Gajah) dan Sungai Skudai (Johor Bahru).
Masalah
pencemaran udara dan bunyi sebahagian besarnya telah dikawal melalui
Penguatkuasaan Peraturan Kualiti Alam Sekeliling (Udara Bersih), Kebanyakan
kilang telah dilengkapi dengan alat kawalan pencemaran udara bagi mengurangkan
pelepasan bunyi, habuk, asap hitam dan gas beracun. Pemeriksaan terhadap
penguatkuasaan telah dipertingkatkan untuk menentukan supaya alat kawalan
adalah berfungsi dengan berkesan pada setiap masa.
Pendidikan alam sekitar mula diperkenalkan secara formal pada
peringkat rendah melalui Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah (KBSR) dalam mata
pelajaran Alam dan Manusia. Seterusnya adalah pada peringkat menengah melalui
Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah (KBSM), khususnya dalam mata pelajaran
sains seperti Biologi. Guru yang tidak mengajar subjek Alam dan Manusia perlu
membuat rentas kurikulum, menerapkan kesedaran membersihkan kawasan dan
mengitar semula kertas sampah yang dibawa keluar kelas.Guru mengarahkan murid
mengumpulkan kertas sampah di
lantai untuk dikumpulkan didalam beg
plastik hitam. Apabila penuh, ia dihantar ke pusat kitar semula.
Guru perlu menerapkan nilai mencintai keamanan dan
keharmonian didalam kelas yang diajarnya. Pencemaran bunyi yang melampaui
kewarasan seseorang yang berpunca dari kelas Peralihan yang bising akan
mengganggu ketenteraman kelas bersebelahannya.bukan sahaja kelas di sebelahnya,
tetapi kelas-kelas ynag berjauhan turut merasa tempiasnya. Guru perlu
menyedarkan akan pentingnya mengawal diri sendiri supaya kelas tidak bising
kerana pelajar bergurau dan bermain. Kelas yang bising datang juga dari guru
yang berteriak mengarahkan supaya pelajar merendahkan suara. Untuk hal ini,
guru dan murid perlu berusaha mengawal emosi dan tingkah laku. Sekiranya
berjaya, murid akan diterapkan bahawa bunyi bising itu mengganggu, dan bunyi
bising seperti dari kenderaan, motorsikal dan kilang itu mengganggu masyarakat
setempat. Murid-murid yang berjaya memahami konsep keamanan ini akan berusaha
tidak menyumbang kepada pencemaran bunyi ini apabila mereka dewasa kelak.
Kesimpulan
Malaysia sememangnya sebuah negara yang berkembang pesat
serta maju dalam pelbagai bidang. Namun dalam kepesatan pertumbuhannya itu,
ramai yang tidak menyedari bahawa ia juga membawa kesan sampingan terhadap alam
sekitar. Kegiatan-kegiatan perusahan atau perkilangan asap-asap menyebabkan
pencemaran udara dan pembuangan toksik menyebabkan pencemaran air.
Berdasarkan pendedahan diatas ketidakprihatinan masyarakat
perindustrian keatas alam sekitar, maka masyarakat setempat tentulah merasa
akan perit dan susahnya hidup didalam keadaan yang berasap, kotor dan busuk.
Selain dari itu, masalah kesihatan yang akan menjenguk masyarakat tentu
mengundang pelbagai bahaya yang lain.
Sekiranya punca telah dikenalpasti, kilang , masyarakat
setempat dan pihak berkuasa tempatan menggembleng tenaga menyelesaikan masalah
pencemaran tersebut. Langkah bersepadu sebegini memastikan beban yang berat
akan menjadi ringan dan semua pihak akan merasa faedahnya. Selepas itu tindakan
susulannya ialah mengekalkan amalan perkilangan yang baik dan masyarakat peka
dengan perkembangan sihat itu.
Jika semua pihak ini bekerjasama untuk menangani masalah
pencemaran, sudah tentu bumi akan di panjangkan usianya. Sikap mengambil berat
ini penting untuk menerajui sektor perkilangan yang mesra alam demi menjaga
keharmonian alam sekitar dan penghuninya.
Bibliografi
- Bugliarello,G. et.al, 1976. The Impact of Noise Pollution. New York : Pergamon Press.
- OECD (1975). Reducing Noise in OECD Countries, A Report of The Ad-Hoc Group On Noise Abatement Policies. Paris.
- Hamidi Abdul Aziz. 2008. Pencemaran Bunyi : Teori, Sumber, Perundangan dan Kawalan. Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang.
- Jasiman Ahmad. 1996. Pencemaran Alam Sekitar, Siri Pencemar Alam. Eddiplex Sdn.bhd, Kuala Lumpur.
- Zaini Ujang. 2000. Pengenalan Pencemaran Udara. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Rujukan
- Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka. 2003.
2.
Utusan Malaysia bertarikh 9/9/2011
3.
Utusan Malaysia bertarikh 17/6/2010
4.
Utusan Malaysia bertarikh 5/11/ 2010
5.
Utusan Malaysia bertarikh 25/5/2011
6.
Utusan Malaysia bertarikh 12/10/2010
7.
Utusan Malaysia 21 Jun 2010
8.
Utusan Malaysia 1 Ogos 2011
No comments :
Post a Comment